Αθλητισμός

        Η αξία του αθλητισμού για τον άνθρωπο είναι αδιαμφισβήτητη. Πέρα από τις θετικές συνέπειες για την υγεία και την φυσική κατάσταση αλλά και την διασκέδαση που προσφέρει σαν δραστηριότητα, ο αθλητισμός προάγει τα ιδανικά του υγιούς ανταγωνισμού ("ευ αγωνίζεσθαι") , της ομαδικότητας (Σε πολλά αθλήματα)  αλλά και της αξιοκρατίας  (επιβραβεύοντας τον καλύτερο).Δείχνει στον άνθρωπο τη σημασία του να αγωνίζεσαι για κάτι, την αξία της προσπάθειας αλλά και το ότι πάντα μπορεί να ξεπεράσει τα όρια που ο ίδιος θέτει στον εαυτό του.

       Σήμερα όμως η έννοια του αθλητισμού  παρουσιάζει στρεβλώσεις.Η πιο γνωστή είναι η εμπορευματοποίηση του. Οι αθλητικές ομάδες αποτελούν πλέον επιχειρήσεις  οι οποίες δεν έχουν  σκοπό να προάγουν τις αρετές του αθλητισμού αλλά να βελτιστοποιήσουν το οικονομικό τους κέρδος. Έτσι οι κλασσικές αξίες που θα έπρεπε να προάγει ο αθλητισμός εξαφανίζονται. Πλέον γίνεται  ευρεία  αντίληψη στο κοινό ότι δεν έχει σημασία πχ μια ποδοσφαιρική ομάδα να παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο  -παρόλο που σε πρώτη φάση το άθλημα έγινε δημοφιλές λόγω του θεάματος που προσέφερε και στην ουσία το θέαμα είναι και ο κύριος λόγος ύπαρξης του (πχ ένα τουρνουά τάβλι δεν είναι το ίδιο δημοφιλές με ένα τουρνουά ποδοσφαίρου) αφού αποτελεί και τον κύριο λόγο για τον οποίο ένα άθλημα γίνεται δημοφιλές- αφού ένας πιο συντηρητικός , πιο "κλειστός" τρόπος παιχνιδιού θα της επιτρέψει να φτάσει πιο εύκολα στην νίκη. Θεωρείται επίσης φυσιολογικό οι αμυντικοί μιας ομάδας να προσπαθούν να βγάλουν νοκ-αουτ (!) τον  καλό επιθετικό μιας άλλης, με σκληρά φάουλ   διότι έτσι θα αυξήσουν τις πιθανότητες νίκης. Πόσοι μεγάλοι αθλητές δεν έχουν χάσει  ολόκληρες σαιζόν  εξαιτίας ενός τραυματισμού που τους προκλήθηκε από αντίπαλους εσκεμμένα αλλά και πόσοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν πάλι εξαιτίας αυτής της πρακτικής! 

     Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού σίγουρα αυξάνει τα χρήματα που δαπανώνται για τον αθλητισμό προσφέροντας μας καλύτερες επιδόσεις, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ  αλλά αυτό συμβαίνει μόνο για τα εκάστοτε δημοφιλή αθλήματα χωρίς να δίνεται τόσο σημασία στο χαρακτήρα του αθλήματος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του να τεθεί θέμα κατάργησης της ελληνορωμαϊκης πάλης από τους ολυμπιακούς αγώνες με το σκεπτικό ότι δεν είναι δημοφιλές σαν άθλημα..Καμία σημασία δεν δόθηκε για το γεγονός ότι ήταν από τα πρώτα αγωνίσματα  των αρχαίων ολυμπιακών αγώνων  αλλά και το πόσο δύσκολο είναι σαν άθλημα κλπ. Το μόνο κριτήριο για να   γίνει η πρότασης κατάργησης του  ήταν το πόσο λαοφιλές είναι λες και ο αθλητισμός είναι επιχείρηση που θα πρέπει να μετράει τους πιθανούς της πελάτες. Γενικότερα χάριν του κριτηρίου του πόσο δημοφιλές είναι ένα άθλημα τα ατομικά αγωνίσματα  παραγκωνίζονται σε βάρος των ομαδικών παρόλο που οι αθλητές των ατομικών αγωνισμάτων αντιμετωπίζουν πολύ πιο πολλές δυσκολίες προκείμένου να επιτύχουν το στόχο τους και μάλιστα χωρίς να έχουν από πίσω τους μια ολόκληρη επιχείρηση-ομάδα να τους στηρίζει..

       Επιπλέον στρέβλωση που προκύπτει από την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού είναι το χάρισμα χρεών από το επίσημο κράτος  σε αθλητικές ομάδες τη στιγμή που αυτές αποτελούν και νομικά πλέον επιχειρήσεις. Το κράτος θα πρέπει να ευνοεί όποιον προάγει τον αθλητισμό αφιλοκερδώς ή σε ερασιτεχνικό επίπεδο και όχι όποιον προάγει τον αθλητισμό προκειμένου να εισπράξει τα κέρδη που θα του αποφέρει η κατάκτηση ενός τίτλου.και λειτουργεί σαν οργανωμένη επιχείρηση.Το χάρισμα χρεών σε ομάδες αποτελεί αδικία ειδικά αν σκεφτεί κανείς τους υπόλοιπους φορολογούμενους που δεν έχουν σε καμιά περίπτωση τη δυνατότητα να ελπίζουν σε κάτι τέτοιο.

        Τέλος η μεγαλύτερη στρέβλωση που παρατηρείται είναι ότι ο αθλητισμός προβάλλεται έτσι σήμερα που κάνει το μέσο άνθρωπο να θεωρήσει ότι είναι αδύνατο να ασχοληθεί με αξιώσεις και να φτάσει στο επίπεδο των αθλητών που βλέπει αλλά και το ότι δεν έχει σημασία να ασχοληθεί με τον αθλητισμό αν δεν είναι τόσο καλός ώστε να φέρει κέρδος. από αυτόν. Έτσι οι περισσότεροι  άνθρωποι απομακρύνονται από τον αθλητισμό δεν συμμετέχουν σε αυτόν  παρά μόνο σαν θεατές αντί να αθλούνται  οι ίδιοι έστω και σε ερασιτεχνικό επίπεδο.Έτσι ο αθλητισμός από πηγή ιδανικών και παράδειγμα προς μίμηση μετατρέπεται σε ένα απλό θεάμα  (όπως είναι για παράδειγμα μια παρτίδα χαρτιά ή ένα επιτραπέζιο παιχνίδι) και αντικείμενο διαφωνίας οπαδικού ενδιαφέροντος

Tέχνη!

    Σε όλους μας έχει τύχει να  δούμε μια ταινία που δεν καταλάβαμε το νόημα της, έναν ζωγραφικό πίνακα με  θέμα από το οποίο δεν μπορούμε να βγάλουμε κάποιο νόημα κλπ. Όταν μάλιστα δηλώνουμε την αδυναμία μας αυτή να βγάλουμε νόημα από ένα καλλιτεχνικό προΪον  τότε κάποιοι που οικειοποιούνται  την κουλτούρα  εύκολα προβαίνουν στην δήλωση "ε τι γνωρίζεις εσύ από τέχνη για να καταλάβεις"

    Όμως  τελικά τι είναι τέχνη? Αυτό είναι ένα δύσκολο ερώτημα αλλά έτσι κι αλλιώς  στο  blog αυτό  απλά εκφράζουμε τη γνώμη μας.Θα προσπαθήσουμε όμως να προσεγγίσουμε το θέμα όσο μπορούμε! Ένα σίγουρο πράγμα που μπορούμε να πούμε είναι ότι  αντικειμενικά  η τέχνη  είναι συνυφασμένη με τη δημιουργικότητα . Δηλαδή  κάποιος άνθρωπος δημιουργεί κάτι και μετά κρίνεται ότι  το δημιούργημα του έχει καλλιτεχνική αξία και μπορεί να θεωρηθεί έργο τέχνης.

    Για να γίνει αυτή η δημιουργία χρειάζεται κάποια τεχνική π.χ. ζωγραφική ή γλυπτική. Η τεχνική είναι κάτι που ουσιαστικά μπορεί να γίνει κατανοητό από τον καθένα  και  να μάθει να το χειρίζεται εύκολα  αν κάποιος του το διδάξει. Για αυτό το λόγο και τα αντίγραφα έργων τέχνης δεν έχουν την αξία που έχουν τα πρωτότυπα, παρόλο που έχουν γίνει με την ίδια τεχνική αν και συνήθως είναι και ακριβώς ίδια. Επομένως ένα από τα βασικά στοιχεία της τέχνης είναι η πρωτοτυπία στη δημιουργία. 

   Από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι χιλιάδες πρωτότυπα στο σχεδιασμό αλλά και στη χρήση αντικείμενα δεν  θεωρείται ότι έχουν καλλιτεχνική αξία. Π.χ. ένα εργαλείο κουζίνας που κόβει τη ζύμη σε σχήμα αστεριού δεν θεωρείται καλλιτέχνημα  ακόμα και αν ήταν το πρώτο του είδους του.  Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα μοντέλα αυτοκινήτων  που κυκλοφορούν κάθε χρόνο με νέο σχεδιασμό--κανείς δεν θεωρεί ότι ένα μοντέλο αυτοκινήτου έχει καλλιτεχνική αξία. (ένα αυτοκίνητο κοστολογείται με βάση το κόστος των υλικών του και όχι με βάση την εργασία που απαιτείται ή την απροσδιόριστη  "καλλιτεχνική" του αξία. Αντίθετα ένας πίνακας ζωγραφικής σίγουρα δεν κοστολογείται με βάση τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του αλλά ούτε και με το κόστος εργασίας -ο ζωγράφος δεν πληρώνεται με βάση το μεροκάματο ελαιοχρωματιστή (!!!) αν και αν αφαιρέσουμε τον παράγοντα "τέχνη" η δουλειά που κάνουν πρακτικά  είναι ίδια απλά χρησιμοποιούν διαφορετικά πινέλα!

     Είναι επίσης αυτονόητο ότι η τέχνη συνδυάζεται άμεσα και με την κοινωνία. Κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί καλλιτέχνης από μόνος του. Πάντοτε οι υπόλοιποι άνθρωποι τον αναγνωρίζουν ως καλλιτέχνη.Ο καλλιτέχνης πρέπει λοιπόν να συνδέεται με την κοινωνία. Το ότι η κοινωνία αναγνωρίζει κάποιον ως καλλιτέχνη σημαίνει ότι επηρεάζεται από τα δημιουργήματα του συγκεκριμένου.Πώς όμως μπορούμε να ορίσουμε το  πως επηρεάζεται η κοινωνία από κάτι ώστε να το θεωρήσει τέχνη;

  Ένας παράγοντας που κατά τη γνώμη μου  είναι καθοριστικός στο να θεωρηθεί ένα δημιούργημα τέχνη, είναι τα συναισθήματα/μηνύματα  που περνάει στον παρατηρητή του.Έτσι μπορεί να νιώσουμε θαυμασμό, μεγαλείο, ευφορία κ.α. κοιτώντας ένα αντικείμενο. Το γεγονός ότι αυτό μας δημιουργεί έντονα συναισθήματα  ενώ κάποια άλλα όχι είναι που του δίνει τη λεγόμενη "καλλιτεχνική αξία". Καλλιτεχνικά θεωρούνται αντικείμενα που μας δημιουργούν παρόμοια συναισθήματα  ειδικά  όταν κάποια ομοειδή τους δεν το κάνουν. Για παράδειγμα ένα σκαλιστό χειροποίητο μεταλλικό ποτήρι  σίγουρα μας  προξενεί περισσότερο ενδιαφέρον από ένα γυάλινο που δημιουργήθηκε με μαζική παραγωγή. Η μοναδικότητα του ποτηριού αυτού , η προσπάθεια του καλλιτέχνη να το φτιάξει μας δημιουργεί υποσυνείδητα τη διάθεση να τον μιμηθούμε ή την ευχή να μπορούσαμε να κάνουμε κι εμείς κάτι παρόμοιο-αυτά είναι θετικά συναισθήματα, που μετατρέπουν το ποτήρι από καθημερινό χρηστικό αντικείμενο σε καλλιτεχνικό δημιούργημα! 

   Η ικανότητα  αυτή δημιουργίας θετικών συναισθημάτων,  η έμπνευση, ή αλλιώς η διαπαιδαγώγηση της προσωπικότητας του ανθρώπου με την προβολή ιδανικών, θετικών συναισθημάτων και ιδεών αποτελούν και  τον λόγο για τον οποίο λέμε ότι η τέχνη προσφέρει στην κοινωνία και είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο.Μέσω της τέχνης  τέτοια μηνύματα μπορούν να διαδοθούν εύκολα  αφού στις περισσότερες μορφές  τέχνης δεν υπάρχουν γλωσσικοί περιορισμοί που θα έκαναν κάποιο νοήμα μη εύκολα αντιληπτό από μερίδες ατόμων και χρειάζεται να βασιζόμαστε  μονάχα στις αισθήσεις μας ώστε να τα αντιληφθούμε. Εξυπακούεται ότι για να είναι ωφέλιμη  η τέχνη πρέπει να προβάλλει θετικά συναισθήματα/ιδέες. Διαφορετικά μια κακοδιατηρημένη πολυκατοικία που μας προκαλεί αδιαφορία ή αποστροφή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τέχνη. Πρόκειται δηλαδή για κατάχρηση του όρου τέχνη και ανούσια γενίκευση του η οποία αν μη τι άλλο είναι περιττό να αναφέρεται. Τέχνη που δεν εξυπηρετεί το σκοπό της που είναι η προσφορά στην κοινωνία είναι ανούσια  και ουσιαστικά μπορεί να θεωρηθεί ως το δημιουργικό καπρίτσιο του καθενός, το οποίο μπορεί να κάνει μεν τον δημιουργό του να αισθάνεται καλά αλλά αυτό δε σημαίνει  ότι είναι και τέχνη. (με την ίδια λογική οποιαδήποτε καθημερινή εργασία που μας ικανοποιεί θα μπορούσε να θεωρηθεί τέχνη)

    Σημαντική προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί κάτι τέχνη  είναι ότι τα θετικά συναισθήματα που δημιουργεί πρέπει να συνδέονται ή να αποτελούν αποτέλεσμα μιας συνειδητής διεργασίας σκέψης  την οποία ενεργοποιεί η θέα της τέχνης στον άνθρωπο. Για παράδειγμα το σκαλιστό ποτήρι που αναφέραμε πριν μας κάνει να σκεφτούμε ότι είναι μοναδικό επειδή ξέρουμε ότι είναι χειροποίητο (αντιλαμβανόμαστε τις ατέλειες και τις ασυμμετρίες που το κάνουν μοναδικό)  μας κάνει να σκεφτούμε τον κόπο και την προσπάθεια του δημιουργού του. Δεν θεωρείται καλλιτέχνημα κάτι που απλά ενεργοποιεί κάποια ένστικτα μας π.χ. μπορεί να τρώμε μια μπριζόλα και να αισθανόμαστε ωραία όμως αυτό συμβαίνει γιατί απλά πεινάμε και όχι επειδή μια μπριζόλα είναι ένα έργο τέχνης, Μια ταινία μας συγκινεί με το θέμα της και μας κάνει να κλαίμε  και είναι αλλά το ίδιο θα συνέβαινε κι αν καθαρίζαμε κρεμμύδια. Η διαφορά έγκειται ότι στην πρώτη περίπτωση η συγκίνηση προήλθε κατόπιν σκέψης σχετικά με το ερέθισμα που δεχτήκαμε ενώ στη δεύτερη ήταν απλά ένα ακούσιο αντανακλαστικό!

    Από εκεί και πέρα έρχεται το ζήτημα της μέτρησης της καλλιτεχνικής αξίας ενός έργου. Σίγουρα το ζήτημα αυτό είναι πιο υποκειμενικό.Προσωπικά πιστεύω πως σημαντικό ρόλο παίζει η αξία του μηνύματος που εκφράζεται μέσω του έργου τέχνης, το πόσο εύκολα γίνεται αυτό αντιληπτό από το κοινό  αλλά ταυτόχρονα και η διακριτικότητα με την οποία καταφέρνει να μας το περάσει ο καλλιτέχνης- γιατί αν  το περνάει πολύ απλά.και ξεκάθαρα αποτελεί απλά νουθεσία (αναιρείται η διεργασία της σκέψης που είπαμε πως είναι απαραίτητο να προηγηθεί) και όχι τέχνη.Αν πάλι το περνάει τόσο δύσκολα που δε γίνεται αντιληπτό στους περισσότερους τότε έχει χάσει το σκοπό του σαν τέχνη ( εκτός και αν ο καλλιτέχνης δηλώνει ότι απευθύνεται σε  συγκεκριμένο κοινό με δεδομένες νοητικές ικανότητες τις οποίες όμως θα πρέπει να περιγράψει λεπτομερώς πριν καλέσει τον κόσμο να δει το έργο του -Βέβαια και πάλι σαν τέχνη πάλι χάνει την σημασία της ,γιατί η τέχνη πρέπει να προσπαθεί να απευθύνεται σε όλη την κοινωνία και όχι μόνο σε συγκεκριμένες μερίδες της, αφού όπως είπαμε βασικός λόγος ύπαρξης της τέχνης είναι να βελτιώσει την κοινωνία) Ο συνδυασμός των 3 αυτών παραγόντων και η σωστή κατανομή τους στο τελικό αποτέλεσμα αποτελεί την συνταγή της πετυχημένης τέχνης.

     Σίγουρα υπάρχουν πολλές επιμέρους παράμετροι σε όλα αυτά όμως ειδικότερα πρέπει να επισημάνουμε ότι η τέχνη λόγω της άμεσης σύνδεσης της με την κοινωνία πρέπει να προσπαθεί να έχει όσο το δυνατό πιο καθολικό χαρακτήρα. Η τέχνη δεν είναι για τους λίγους και τους εκλεκτούς όπως ισχυρίζονται διάφοροι που καυχώνται ότι μόνο αυτοί μπορούν να την καταλάβουν. Τα μεγάλα καλλιτεχνικά έργα ακόμα κι αν δεν μπορούν να γίνουν απόλυτα κατανοητά από όλους σίγουρα καταφέρνουν να δημιουργήσουν στους θεατές τους μια εκτίμηση.

Δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν

     Πολλοί όταν αναφέρονται σε διακρατικές σχέσεις  και προβλήματα εθνικών θεμάτων  συχνά καταλήγουν στο να απαξιώσουν το θέμα χρησιμοποιώντας την παραπάνω, γνωστή σε όλους μας φράση. "Οι λαοί" λέει, "δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν".

    Mε τη φράση αυτή υπονοείται ότι  όλοι οι άνθρωποι  θέλουν μόνο την ησυχία τους και απλά αφήνουν τον εαυτό τους να γίνει έρμαιο των πολιτικών επιλογών της  ηγεσίας τους. Μπορεί να φαίνεται προφανές το ότι όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν διάθεση για διαμάχες  αλλά δυστυχώς  ισχύει μόνο εν μέρει. Γιατί οι άνθρωποι θέλουν ταυτόχρονα να περνάνε και καλά τη ζωή τους και δυστυχώς εκεί πολλές φορές εισέρχονται παράγοντες όπως ο εγωισμός και η ανθρώπινη απληστία. 

    Είναι εύκολο να πούμε λοιπόν για παράδειγμα πως η κήρυξη ενός πολέμου είναι μια πολιτική απόφαση που δεν την επιθυμεί  ένας λαός αλλά μόνο η ηγεσία ενός κράτους. Όμως όταν ο λαός παίρνει μερίδιο από τα "λάφυρα" του πολέμου π.χ. εκτάσεις γης ή και σπίτια ( π.χ. κατεχόμενα στην Κύπρο) ουσιαστικά δεν είναι αυτή μια πρακτική  που δείχνει την έμμεση επικύρωση  της απόφασης για πόλεμο αλλά και των αποτελεσμάτων της; Μήπως δεν είναι εκδήλωση συμφωνίας το ότι ο λαός εξακολουθεί να ψηφίζει με μεγάλη πλειοψηφία  και να στηρίζει μια κυβέρνηση που έχει κηρύξει πόλεμο;

    Εξάλλου το να παρομοιάζουμε τους ανθρώπους  ως πρόβατα που απλά άγονται και φέρονται από πολιτικούς ουσιαστικά αδικεί την πλειοψηφία των ανθρώπων.Πέρα όμως από αυτό ακόμα και ο πιο αμόρφωτος, ανειδίκευτος άνθρωπος μπορεί να μην καταλαβαίνει τις τεχνικές παραμέτρους μια πολιτικής απόφασης αλλά από το αποτέλεσμα της  είναι σίγουρα σε θέση να κρίνει το αν είναι ηθική και δίκαιη ή όχι..Και φυσικά εδώ πρέπει να αναφέρουμε πως η αδιαφορία και η άγνοια δεν αποτελούν ελαφρυντικά-Όλοι λίγο ή πολύ ενδιαφερόμαστε για σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή μας είτε   είναι προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο...το να αδιαφορήσουμε στοχευμένα για μια σημαντική πολιτική απόφαση που εμπλέκει τις σχέσεις του κράτους μας με ένα άλλο μας καθιστά αρκετά... ύποπτους! 

   Οι  λαοί έχουν λοιπόν πράγματα να χωρίσουν γιατί ο καθένας έχει τα δικά του συμφέροντα όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους  μεμόνωμένους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή που φιλονικούν με το γείτονα τους τον γνωστό τους ή τον φίλο τους για διάφορα ζητήματα.

     Αυτό που έχει σημασία λοιπόν είναι να μην αφήνουμε τις φιλονικίες  και τις εμπειρίες μας από διακρατικές διενέξεις να εξελίσσονται σε τυφλό ρατσιστικό μίσος αλλά  να λειτουργούν σαν πηγές πληροφόρησης που θα καθορίζουν τη διπλωματική μας συμπεριφορά απέναντι σε ένα ξένο κράτος και το λαό τους. Σκεπτόμενοι έτσι αποφεύγουμε λάθη που θα εντείνουν τις όποιες εντάσεις  -είτε γιατί πιέσαμε περισσότερο κάποιες καταστάσεις, είτε γιατί υπαναχωρήσαμε περισσότερο από ότι έπρεπε σε κάποιο ιδιαίτερα επιθετικά αντίπαλο  και εκτεθήκαμε.- Μόνο έτσι ενεργούμε σωστά προς μια κατεύθυνση που βοηθάει την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και που οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μια κατάσταση που οι λαοί ΟΝΤΩΣ δεν θα έχουν τίποτα να χωρίσουν!

Η δύναμη του ενός

     Συχνά ακούγεται η άποψη πως για τα διάφορα προβλήματα μας δεν πρέπει να περιμένουμε βοήθεια από συγκεκριμένα πρόσωπα , από "μεσσίες", όπως λέγεται κοροϊδευτικά,για να μας βοηθήσουν. Η άποψη αυτή σίγουρα ισχύει για τα προσωπικά προβλήματα του καθενός.Και είναι λογικό γιατί αν δεν αντιδράσει ο άμεσα ενδιαφερόμενος για το  πρόβλημα του πως είναι δυνατόν να περιμένει να του το λύσει κάποιος άλλος, ο οποίος δεν σχετίζεται καν με το πρόβλημα;
    Τι συμβαίνει όμως  στην κοινωνική ζωή και στην πολιτική  όταν δηλαδή το πρόβλημα δεν αφορά έναν αλλά μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, μια ολόκληρη κοινωνία;  Εκεί η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Αν ο καθένας προσπαθήσει να λύσει το πρόβλημα μόνος του θα γίνει αυτό που ο λαός περιγράφει με την παροιμία  "όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει". Αυτό είναι φυσικό διότι κάθε άνθρωπος μπορεί να σκέφτεται διαφορετική λύση για το ίδιο πρόβλημα. Ακόμα χειρότερα μπορεί και το ίδιο το πρόβλημα να τον επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο από ότι επηρεάζει τους υπόλοιπους.  Επίσης το ότι κάποιος αντιδρά για να λύσει μόνος του ένα πρόβλημα  δε σημαίνει ότι θα επιλέξει και την πιο σωστή λύση  -γι' αυτό άλλωστε οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα!-.
    Τα συλλογικά προβλήματα είναι μεγάλα και περίπλοκα δεν μπορεί να τα λύσει ο οποιοσδήποτε. Όλοι εξάλλου γελάμε όταν ακούμε κάποιον να λέει "κάντε με πρωθυπουργό για μια μέρα και θα..." Ποια η διαφορά λοιπόν από το να το λένε πολλοί οι οποίοι ενδεχομένως θα διαφωνούν και μεταξύ τους ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης;
    Για να επιλυθούν συλλογικά  προβλήματα χρειάζονται  καταρχάς  άτομα με τις κατάλληλες γνώσεις που θα έχουν βαθύτερη γνώση των θεμάτων. Χρειάζονται άτομα που έχουν την πυγμή  να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αλλά και την διάθεση να το κάνουν -καθώς είναι εύκολο για τον καθένα μας να κάνει στείρα κριτική για τα προβλήματα ή να προτείνει ουτοπικές λύσεις ανέξοδα και να νομίζει ότι έτσι βοηθάει στην επίλυση των προβλημάτων- Το κυριότερο χρειάζονται άτομα που έχουν την ικανότητα να συμβιβάσουν/συγκεράσουν τις διαφορετικές  απόψεις για την επίλυση ενός προβλήματος  και να αναπτύξουν όλες τις πτυχές του προβλήματος έτσι ώστε η λύση που θα προτείνουν να αφορά πραγματικά όλους όσους επηρεάζονται από το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.Σημαντικό είναι επίσης τα άτομα που ηγούνται να μπορούν να εμπνέουν εμπιστοσύνη  αλλά και να  μπορούν να κινητοποιούν το κοινωνικό σύνολο  ώστε η αντίδραση του λαού να δείχνει ότι το εκάστοτε πρόβλημα είναι υπαρκτό και υπάρχει ανάγκη να επιλυθεί άμεσα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί  ο ένας πρέπει πάντα να εκφράζει τους πολλούς διαφορετικά δεν νομιμοποιείται να πράξει οτιδήποτε. Η δυνατότητα να μπορεί κάποιος να εκφράζει άλλους ανθρώπους σημαίνει ότι νιώθει πραγματικά τα προβληματά τους και επομένως μπορεί να τους βοηθήσει. Σε καμιά περίπτωση δεν ισχυριζόμαστε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι αναντικατάστατοι ή  τέλειοι σε όλες τους τις αποφάσεις συχνά ίσως απλά να πρόκειται για "τους κατάλληλους ανθρώπους στην κατάλληλη θέση, την κατάλληλη χρονική στιγμή" και έτσι όμως μπορούν να προσφέρουν θεαματικά αποτελέσματα.
    Είναι δύσκολο να υπάρχουν  βρεθούν τέτοιοι άνθρωποι; Σίγουρα είναι. Όμως αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία, η οποία είναι και η μόνη που μας παρέχει χειροπιαστά παραδείγματα, όλοι οι λαοί και τα κινήματα μεγαλούργησαν όταν στην ηγεσία τους  είχαν τέτοιου είδους ανθρώπους.  Ποτέ δεν έχει ειπωθεί για κάποιον ηγέτη μια πρόταση όπως : "δεν ήταν καλός ηγέτης ο ίδιος αλλά μια ομάδα ανθρώπων που αποφάσιζαν γι αυτόν τον βοήθησαν να μείνει στην ιστορία". Είναι δύσκολο λοιπόν να βρεθούν τέτοιοι άνθρωποι αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο να τους αναδείξουμε.Προσοχή όμως: Το ότι ένα άτομο προικισμένο είναι σε θέση  να διαχειριστεί καλύτερα τα προβλήματα σε καμία περίπτωση δεν υποβιβάζει την αξία της δημοκρατίας αλλά και της συλλογικής δράσης. Η συλλογική δράση όμως πρέπει να έχει να κάνει με τη συμμετοχή στα κοινά και με την ενεργό υποστήριξη των ατόμων που μας εμπνέουν  ώστε να εξασφαλίζεται το γεγονός ότι ο ηγέτης εκφράζει το λαό.( Είναι βέβαια αδύνατον να εκφράσει κάποιος χιλιάδες ανθρώπους  με απόλυτα ταύτιση αλλά σίγουρα μπορεί να κάνει κάποιους συμβιβασμούς  απόψεων, οι οποίες είναι αδύνατον να γίνουν μεταξύ διάσπαρτων μικρών ομάδων που  αποτελούνται από άτομα με  απόλυτη ταύτιση ιδεών -η μία ομάδα δε θα συμφωνήσει ποτέ με την άλλη καθώς κάθε συμβιβασμός με την άλλη άποψη θα θεωρείται προδοσία από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας) Αλλά και σαν συλλογικότητα το γεγονός ότι  παραδέχεται κάποιος την ικανότητα ενός ατόμου να διαχειριστεί καλύτερα κάποιες καταστάσεις και να τον εμπιστευτεί/υποστηρίξει είναι μια δυνατή έκφραση συλλογικότητας αφού έτσι χιλιάδες άτομα δρουν κοινά μέσω ενός για τον αντικειμενικό τους στόχο, παραμερίζοντας τις επιμέρους ενστάσεις και διαφωνίες τους.Γιατί όπως λέει κι ο λαός "ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη" (μόνος του!).
     Στην κοινωνική ζωή λοιπόν άτομα προικισμένα -που ως άτομα βέβαια θα έχουν και τις ατέλειες τους-  με την υποστήριξη των πολλών μπορούν να κάνουν πολλά και να δώσουν λύσεις σε προβλήματα . Θέτοντας σε αμφισβήτηση την ύπαρξη τέτοιων ατόμων , αποκαλώντας τους κοροϊδευτικά "μεσσίες" και αναθέτοντας την επίλυση των προβλημάτων σε μια απρόσωπη συλλογική δράση  χιλιάδων ατόμων με διαφορετικές απόψεις χωρίς έναν κεντρικό πυλώνα που θα καταφέρεινα τους φέρει κοντά,όπου ουσιαστικά ο καθένας περιμένει τον άλλον να δράσει πρώτος ,  ουσιαστικά δεν προσφέρουμε κάτι στην επίλυση των προβλημάτων αλλά συμβάλλουμε στην διαιώνιση τους (χρησιμοποιώντας μάλιστα τη συγκεκριμένη έκφραση πολλοί βρίσκουν πάτημα για να εκφράσουν και το αντιχριστιανικό τους μένος). Χρέος μας είναι η συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες που θα αναδείξουν  τα κατάλληλα άτομα ( τα οποία βέβαια ίσως να είμαστε κι εμείς οι ίδιοι!)  αλλά και η ανάπτυξη της κριτικής μας ικανότητας ώστε να μπορούμε να αξιολογούμε τις δυνατότητες μας για την επίλυση προβλημάτων  αλλά και των άλλων προσώπων που ισχυρίζονται ότι μπορούν να τα λύσουν ώστε όταν χρειάζεται να τους παρέχουμε τη στήριξη που χρειάζονται.  

Ανοχή και αριθμοί

Η ανοχή  στο διαφορετικό αποτελεί μια από τις  θεμελιώδεις προϋποθέσεις αρμονικής συμβίωσης σε μια κοινωνία. Χωρίς αυτήν κάθε διαφορά που θα εκδηλώνονταν σε μια κοινωνία σύντομα θα εξελίσσονταν σε κοινωνική σύγκρουση. Στις μέρες μας που φασιστικές και ανελεύθερες νοοτροπίες έρχονται ξανά στο προσκήνιο, η έννοια της ανοχής στο διαφορετικό τονίζεται όλο και πιο πολύ. Συχνά όμως η έννοια της ανοχής διαστρεβλώνεται ή παρεξηγείται.

        Πολλοί  πιστεύουν πως η ανοχή μιας κατάστασης/γεγονότος  σημαίνει αυτόματα  και την έγκριση της. Φυσικά αυτό δεν ισχύει. Ανοχή σημαίνει ότι απλά αποδέχομαι πως κάτι συμβαίνει επειδή αναγκάζομαι να το κάνω και όχι επειδή συμφωνώ μαζί του. Σαν έννοια δηλαδή η κοινωνική ανοχή είναι ως ένα βαθμό αρνητική αφού το άτομο καταπιέζει τον εαυτό του να αποδεχτεί κάτι για λόγους κοινωνικής ευημερίας- αποτελεί δηλαδή έναν δύσκολο αλλά αναγκαίο συμβιβασμό που κάνει ο καθένας μας ώστε να ζήσει ειρηνικά σε μια κοινωνία.

      Επιπλέον κάτι που συχνά παραγνωρίζεται είναι ότι η έννοια της ανοχής πρέπει να είναι αμφίδρομη.Δεν μπορεί σε μια αλληλεπίδραση η μια πλευρά να είναι ανεκτική και η άλλη να μην είναι καθώς έτσι η πλευρά που θα έδειχνε μεγαλύτερη ανοχή στην άλλη θα αδικούνταν (αφού δείχνοντας ανοχή καταπιέζεται).Η δημοκρατία πολύ σωστά δίνει έμφαση στην ανοχή των μειοψηφιών από τις πλειοψηφίες (καθώς συχνά οι μειοψηφίες είναι αυτές που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και πρέπει να προστατευτούν) αλλά συχνά παραβλέπεται το γεγονός ότι και οι μειοψηφίες πρέπει να δείχνουν ανοχή στις πλειοψηφίες.

     Αλλά ας αναλύσουμε περισσότερο την παραπάνω πρόταση.Οι κοινωνίες σήμερα είναι οργανωμένες σε κράτη. Τα περισσότερα κράτη αποτελούνται από μια κυρίαρχη μερίδα πληθυσμού που μοιράζονται σε γενικές γραμμές  την ίδια γλώσσα, θρησκεία, ιστορικά βιώματα,πολιτισμό, ήθη και έθιμα, παιδεία και τρόπο σκέψης. Αποτελούν αυτό που λέμε  πλειοψηφία και είναι ο σκληρός πυρήνας της κρατικής υπόστασης: Άνθρωποι με κοινά τα παραπάνω γνωρίσματα  θέλουν  να ανήκουν στην ίδια κοινότητα (κράτος) και σε γενικές γραμμές είναι ευχαριστημένοι που ζουν σε μια κοινωνία  που εκφράζει το καλύτερο δυνατόν τον δικό τους τρόπο ζωής:Ένας Εσκιμώος δεν θα ήθελε να ζει σε μια αμερικανική  μεγαλούπολη, ένας μουσουλμάνος θα δυσκολεύονταν να ζήσει σε μια χριστιανική χώρα κ.ο.κ

       Παρόλα αυτά αναπόφευκτα σήμερα σχεδόν  κάθε κοινωνία είναι πλουραλιστική: εμπεριέχει κοινωνικές ομάδες που έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με την πλειοψηφία. Αναμφισβήτητα για την ειρηνική συνύπαρξη των ομάδων αυτών είναι αναγκαία η ανοχή. Συχνά όμως παρατηρείται το φαινόμενο κοινωνικές ομάδες να προσπαθούν να τονίσουν και να προβάλλουν ιδιαίτερα την διαφορετικότητα τους έμμεσα ή άμεσα με κύριο στόχο τους να μην χάσουν την μοναδικότητα τους. Τα παραδείγματα είναι πολλά και από όλους τους τομείς:  εθνικές μειονότητες που ζητάνε  η  γλώσσα τους να γίνει επίσημη, άθεοι που ζητάνε να μην πληρώνουν φορολογία για την επίσημη θρησκεία του κράτους, άτομα που θεωρούν φυσιολογικό να φοράνε την παραδοσιακή εθνική  τους ενδυμασία σε μια ξένη χώρα, άτομα που δεν σέβονται την ιερότητα ενός χώρου και τους κανόνες συμπεριφοράς σε αυτόν επειδή δηλώνουν πως δεν πιστεύουν στην θρησκεία ή στην ιδεολογία που πρεσβέυει κ.α.Γενικότερα άτομα που δηλώνουν πως θέλουν να πάνε "κόντρα στο ρεύμα" με κάθε μέσο και προσπαθούν να το δείξουν σε κάθε ευκαιρία.

          Σίγουρα όλες οι παραπάνω συμπεριφορές  δείχνουν ότι δεν υπάρχει ανοχή στο διαφορετικό (που στις συγκεκριμένες περιπτώσεις και παρεμφερείς τους το διαφορετικό αποτελεί και γνώμη της πλειοψηφίας). Εδώ βέβαια πρέπει να σημειώσουμε ότι οι παραπάνω "επιθετικές" συμπεριφορές δικαιολογούνται σίγουρα όταν υπάρχει καταπίεση μιας μειοψηφίας σε βαθμό τέτοιο που η μειοψηφία αυτή απειλείται σαν οντότητα από τις απόψεις της πλειοψηφίας. Όμως η τροποποίηση της συμπεριφοράς στη δημόσια ζωή ώστε να δείχνουμε ότι γίνεται ανεκτή η επικρατούσα άποψη ( ακόμα κι αν διαφωνούμε με αυτή)  είναι στην ουσία η καταπίεση που περιγράψαμε ως το τίμημα της ανοχής.Και αυτό είναι και το θέμα μας εδώ. Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να πιστεύει ότι στη διάρκεια μιας κηδείας πρέπει να λέει ανέκδοτα ώστε να νιώθει καλύτερα.Αν το έκανε μόνο σε κηδείες ατόμων που μοιράζονταν την ίδια πεποίθηση, σίγουρα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όμως  διατυμπανίζει ότι έτσι πρέπει να γίνεται σε όλες τις κηδείες  και συνεχίζει να ενεργεί έτσι παρά τις αντιδράσεις που προκαλεί ( από αυτούς που θα παρεξηγηθούν από μια τέτοιου είδους συμπεριφορά επειδή δεν μοιράζονται την ίδια πεποίθηση) τότε είναι φανερό πως το άτομο αυτό προκαλεί το πρόβλημα στον κοινωνικό ιστό και στην δημοκρατία ακόμα κι αν αποτελεί μειονότητα ή απλά δρα σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του.Αντίστοιχα η πλειοψηφία είναι αναγκασμένη  κι αυτή να δείξει ανοχή στο γεγονός ότι ο άνθρωπος αυτός θα δράσει  όπως είπαμε όταν βρίσκεται με άτομα που μοιράζονται τις ίδιες πεποιθήσεις με αυτόν και να μην προσπαθήσει να του επιβάλλει δηλαδή την άποψη της στην προσωπική του ζωή.

             Η ανοχή στην διαφορετικότητα είναι μια δύσκολη  ενέργεια που καλούμαστε όλοι να κάνουμε στα πλαίσια της ειρηνικής συμβίωσης.Μια θυσία του εαυτού μας για την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.Σίγουρα είναι παράλογο να απαιτούμε να την κάνει μόνο η αντίπαλη πλευρά ειδικότερα μάλιστα όταν αυτή απαρτίζεται και από περισσότερα άτομα ο παραλογισμός είναι ακόμα μεγαλύτερος καθώς έτσι η δημοκρατία μετατρέπεται σε ολιγαρχία. Από τη στιγμή που μια κοινωνία ανέχεται κάθε διαφορετική άποψη  και δεν την καταδιώκει, δεν είναι υποχρεωμένη και να την ασπαστεί ή να την υποστηρίξει  αλλά πρέπει  να της παρέχει το χώρο να εκφράζεται από αυτούς που την υποστηρίζουν. Από εκεί και πέρα η έκφραση  των διαφορετικών απόψεων πρέπει να γίνεται με ήπια μέσα και όχι με προκλήσεις και τρόπους που υποδηλώνουν τάσεις επιβολής αυτής της άποψης  με την βία (έμμεση ή άμεση, λεκτική και όλες τις πιθανές μορφές της).

Αντίθρησκοι

      Ο όρος ίσως να φαίνεται λίγο παράξενος  αλλά χρησιμοποιείται για να περιγράψει ξεκάθαρα ανθρώπους που εκφράζουν έντονα σε κάθε ευκαιρία την αντίθεση τους προς κάθε θρησκεία, την περιφρόνηση για τα θρησκευτικά πιστεύω των συνανθρώπων τους, που προσπαθούν έντονα να δείξουν ότι δεν σέβονται τα θρησκευτικά σύμβολα  αλλά και χαρακτηρίζουν  τουλάχιστον ανόητους οποιονδήποτε δηλώνει πως πιστεύει.Επίσης ο όρος  χρησιμοποιείται για να διαχωρίσει τους αντίθρησκους από τους άθεους.Διότι αν και όλοι οι αντίθρησκοι είναι άθεοι δεν είναι απαραίτητα και όλοι οι άθεοι αντίθρησκοι.

        Η συμπεριφορά ενός αντίθρησκου σε γενικές γραμμές  συνοψίζεται ως έτσι: Μόλις αντιληφθεί ότι ο διπλανός του  σέβεται λίγο ή πολύ μια θρησκεία  θα αρχίσει ένα κήρυγμα για να του δείξει  ότι οι θρησκείες είναι λάθος και μάστιγα  για την ανθρωπότητα. Θα μιλήσει για ιερούς πολέμους, σταυροφορίες, ιερά εξέταση, κλειτοριδοεκτομές, διεφθαρμένους ιερείς και  πολλές άλλες τέτοιες μονόπλευρες θεωρήσεις της ιστορίας αλλά και των πρακτικών των θρησκειών.  Θα αγνοήσει παντελώς το πνευματικό , φιλανθρωπικό και πολιτιστικό έργο των θρησκειών αλλά και τα ανθρωπιστικά μηνύματα που προσπαθούν να προωθήσουν οι θρησκείες  (τουλάχιστον οι περισσότερες από αυτές).Θα αγνοήσει το γεγονός της ιστορικότητας των θρησκειών και πως ο κόσμος δεν πιστεύει επειδή έχει κάποιο καπρίτσιο αλλά επειδή νιώθει την ανάγκη να πιστέψει (Αλλιώς πως θα επέλεγε κάποιος να πιστεύει σε κάτι που του βάζει ηθικούς φραγμούς στο τι μπορεί να κάνει στη ζωή του και τι όχι).Θα εστιάσει την ρητορική του επιλέγοντας παραδείγματα πιστών που ουσιαστικά δεν ακολουθούν ορθά την διδασκαλία της θρησκείας τους και προβαίνουν σε φανατισμούς και ακρότητες ή ακόμα και επιτήδειων ανθρώπων -κοινών απατεώνων- που χρησιμοποίησαν τη θρησκεία για να προωθήσουν τα δικά τους, ιδιοτελή συμφέροντα .Θα μπει σε ένα  παιχνίδι να προσπαθήσει να αναλύσει επιστημονικά κάτι που είναι θέμα πίστης και πνευματικότητας. Λες και ο πιστός πιστεύει επειδή είναι επιστημονικά  σίγουρος ότι ο Θεός υπάρχει! Αγνοώντας παντελώς το γεγονός πως αν ο Θεός έκανε αντικειμενικά αισθητή την παρουσία του όλος ο κόσμος θα έπρεπε να είναι 100% πιστός.

        Επιπλέον σε κάθε ευκαιρία ο αντίθρησκος θα προσπαθήσει να προωθήσει ειδήσεις που αφορούν φαινόμενα διαφθοράς  στους κόλπους των θρησκειών αλλά και βίαιων πρακτικών που βασίζονται σε ελλιπή κατανόηση των θρησκευτικών διδασκαλιών ή για τις οποίες η θρησκεία χρησιμοποιείται σαν πρόφαση. Θα προβάλλει επίσης κάθε έργο τέχνης που δε σέβεται την θρησκεία και που χλευάζει τα θρησκευτικά σύμβολα ακόμα και στην περίπτωση που ο ίδιος δεν είναι φιλότεχνος και μάλιστα ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική αξία του έργου.Για αυτόν και μόνο ότι ένα καλλιτεχνικό έργο στρέφεται κατά της θρησκείας είναι αρκετό!  

     Το θέμα με όλα αυτά δεν είναι αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις θέσεις αυτών των ανθρώπων. Το θέμα είναι ο τρόπος που τις εκφράζουν που παίρνει τις διαστάσεις προσηλυτισμού. Όσο ενοχλητικό είναι για κάποιον να ακούσει σε μια καθημερινή συζήτηση κήρυγμα από κάποιον που είναι πιστός τόσο ενοχλητικό είναι να ακούς και κήρυγμα από κάποιον που είναι άπιστος Το οποίο μάλιστα είναι και κήρυγμα μίσους γιατί δεν εστιάζεται στο να σου εξηγήσει πόσο καλό είναι το ΝΑ ΜΗΝ πιστεύεις αλλά εστιάζεται στο πόσο κακό είναι το ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ. Ένας άθεος για παράδειγμα δεν προσπαθεί να σε πείσει να γίνεις και συ άθεος χωρίς μάλιστα να του δώσεις πάτημα απλά κρατά το πιστεύω του για τον εαυτό του όπως άλλωστε οφείλει να κάνει και ένας πιστός.Κι όλα αυτά να γίνονται χωρίς καν να έχει ζητηθεί η γνώμη των ατόμων αυτών για ένα θέμα τόσο λεπτό και προσωπικό όσο η πίστη που δεν προσφέρεται σίγουρα για αντικείμενο καθημερινής συζήτησης. Επίσης είναι λάθος  η κοινωνική σου συμπεριφορά να χαρακτηρίζεται από τον διατυμπανισμό των πιστεύω σου γιατί έτσι δείχνεις ότι δε σέβεσαι τα πιστεύω και τις ιδέες των άλλων.Τέλος το να χαρακτηρίζεις αδαείς και αφελείς ανθρώπους επειδή πιστεύουν, αποτελεί και καθαρά ρατσιστική συμπεριφορά αφού κρίνεις ανθρώπους με βάση τα πιστεύω τους και μόνο.

       Σε μια κοινωνία  ο αλληλοσεβασμός και η ανοχή στην διαφορετικότητα δεν  πρέπει να είναι μόνο λέξεις κι ευχολόγια. Όταν κάποιοι αρέσκονται στο να βάλλουν τους ανθρώπους που πιστεύουν  προσβάλλοντας τις  θρησκείες τους σε κάθε ευκαιρία, αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι εγωιστές που επιδιώκουν να επικρατήσει μόνο η δική τους ιδεολογία αρνούμενοι ουσιαστικά κάθε έννοια αρμονικής συνύπαρξης  και  ανοχής στο διαφορετικό. Μια συμπεριφορά καθαρά αντικοινωνική από κάθε άποψη.

Δημοκρατικές παρεξηγήσεις

    Πολλοί άνθρωποι σήμερα  βλέποντας την διαφθορά που επικρατεί στην κοινωνική  και πολιτική ζωή  θεωρούν ότι το πολίτευμα μας,  η δημοκρατία είναι αυτή που ευθύνεται για την κατάσταση αυτή. Δεν είναι μάλιστα λίγοι αυτοί που σε πολιτικές συζητήσεις καταλήγουν στο γνωστό: "Mας χρειάζεται μια χούντα" (!)

     Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί συνήθως δεν γνωρίζουν πως λειτουργεί πραγματικά  μια δημοκρατία. Μια από τις πιο κοινές παρεξηγήσεις είναι το "στη δημοκρατία  πρέπει να γίνεται ότι αποφασίζουν οι πολλοί"  Μπορεί η αρχή της πλειοψηφίας να είναι όντως μια βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι συνοδεύεται πάντα από την ανάγκη προστασίας  των μειοψηφιών. Έτσι για παράδειγμα δεν πρέπει να θεωρούμε δημοκρατική δυσλειτουργία το γεγονός ότι μια μειοψηφία -μια κοινωνική ομάδα δηλαδή ,γιατί κάθε κοινωνική ομάδα αποτελεί και μια μειοψηφία σε σχέση με το σύνολο της κοινωνίας- διεκδικεί τα δικαιώματά της  έστω κι αν π.χ. μπλοκάροντας έναν δρόμο φαίνεται να  πηγαίνει κόντρα στο συμφέρον της πλειοψηφίας! Το να μπορεί να διαμαρτυρηθεί η κάθε μειοψηφία (με τρόπο που όντως θα γίνει αντιληπτή η διαμαρτυρία της και όχι τυπικά) αλλά και να προστατευτούν τα δικαιώματά της είναι πρωταρχική παράμετρος της ειρηνικής συμβίωσης , της κοινωνικής δικαιοσύνης  αλλά και της ελευθερίας, έννοιες που συνδέονται άμεσα με την δημοκρατία.

     Από την άλλη πλευρά κάποιοι νομίζουν ότι η δημοκρατία προσφέρει την ελευθερία στον καθένα να κάνει ό,τι θέλει. Εδώ είναι γνωστό  το ότι η ελευθερία του καθενός στην δημοκρατία πρέπει να σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Οι νόμοι και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να καθορίζουν αυτά τα όρια και να εξετάζουν αν  τηρούνται. Έτσι για παράδειγμα σίγουρα οι γιατροί έχουν το δικαίωμα να απεργήσουν αλλά και οι ασθενείς τους δεν πρέπει να πεθάνουν (σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση ιεραρχώντας όμως το δικαίωμα στη ζωή πάνω από το δικαίωμα στην απεργία) ενώ από την άλλη το γεγονός ότι κάποια άτομα κλείνουν ένα δρόμο για να διαμαρτυρηθούν για μια απόφαση που θίγει τα εργασιακά τους δικαιώματα είναι σίγουρα πιο σημαντικό από την ενόχληση που προκαλούν στην κυκλοφορία. Σίγουρα είναι μια λεπτή ισορροπία  αλλά  για να έχουμε πραγματική ελευθερία και κοινωνική σταθερότητα πρέπει να προσπαθήσουμε να τη διατηρούμε.Όπως με όλα τα καλά αποτελέσματα όσο πιο σημαντικός είναι ο στόχος τόσο πιο επίμονα πρέπει να προσπαθεί κανείς.

      Μια άλλη παρανόηση σχετικά με την δημοκρατία είναι το ότι οι πολίτες είναι ίσοι σε όλα.Η δημοκρατία δηλώνει καθαρά ότι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο εκεί δηλαδή που όντως χρειάζεται να είναι. Αν πχ σε έναν εργασιακό χώρο  όλοι ήταν ίσοι σε όλα  δεν θα υπήρχε ιεραρχία. όλοι θα αμείβονταν το ίδιο ανεξάρτητα, της προσπάθειας που κατέβαλλαν, των δυνατοτήτων τους αλλά και των γνωστικών τους δυνατοτήτων σχετικά με το αντικείμενο της εργασίας τους. Έτσι ουσιαστικά κανένας δεν θα είχε κίνητρο να ξεχωρίσει και στην καλύτερη περίπτωση όλοι θα δούλευαν ώστε να προσεγγίσουν ένα μέτριο αποτέλεσμα που απλά θα τους συντηρούσε. Φανταστείτε ακόμα τι αποτέλεσμα θα είχε ένας παρόμοιος τρόπος σκέψης όσον αφορά στη διοίκηση ενός στρατιωτικού σώματος.  Το ότι έχουμε δημοκρατία δε σημαίνει λοιπόν αυτόματα ότι ο καθένας μπορεί να έχει λόγο για επιστημονικά θέματα  ή άλλου είδους θέματα  που απαιτούν εξειδίκευση ή να μη σέβεται την ιεραρχία οποιασδήποτε κοινωνικής ομάδας και τους θεσμούς. Η δημοκρατία απλά παρέχει το δικαίωμα στον οποιονδήποτε να φτάσει σε οποιαδήποτε θέση  αυτό δεν σημαίνει όμως πως βρίσκεται ήδη σε αυτή.Ο καθένας βέβαια έχει δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του για οποιοδήποτε θέμα  όχι όμως με τρόπο που ανατρέπει τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας , ή υποσκάπτοντας την οργάνωση μιας κοινωνικής δομής. 

       Πολλοί πιστεύουν επίσης πως η δημοκρατία πρέπει να προστατεύει τα δικαιώματά τους ΚΑΙ ΜΟΝΟ. Συχνά ακούμε "γιατί να παθαίνω ΕΓΩ το τάδε από το κράτος που είναι η δημοκρατία κλπ;" "γιατί να πληρώσω εγώ για τον μισθό του τάδε ενώ δεν χρησιμοποιώ την υπηρεσία που προσφέρει; " Στη δημοκρατία όμως "άρχει ο δήμος" και όχι το άτομο αυτό σημαίνει ότι η δημοκρατία λειτουργεί πρωτίστως με το σκεπτικό της κοινότητας-της κοινωνίας όπου ο καθένας επιτελεί διαφορετικό ρόλο αλλά όλοι πρέπει να συνεργάζονται και να αλληλοστηρίζονται ώστε να υπάρχει ευημερία, κοινωνική σταθερότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Στη δημοκρατία εγωιστικές σκέψεις και συμπεριφορές δεν χωράνε  ειδικά όταν στρέφονται εναντίον του κοινωνικού συνόλου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι ο καθένας μας σίγουρα είναι περιττός για κάποιον αλλά και απαραίτητος για κάποιον άλλον. Η κοινωνιική συμβίωση όμως δεν  πρέπει να αποτελεί ένα αλισβερίσι  χρησιμοτήτων αλλά να βασίζεται σε ουσιαστικες ανθρώπινες σχέσεις  στην αλληλεγγύη, τον αλληλοσεβασμό την συμπόνοια κ.α. ώστε να έχει ουσιαστικά θεμέλια και να μην στηρίζεται σε εφήμερα και ευμετάβλητα προσωπικά συμφέροντα.

      Τέλος η σημαντικότερη παρανόηση για την δημοκρατία είναι ότι αυτή λειτουργεί στον αυτόματο (!) Πολλοί πιστεύουν  πως η αποχή από τα κοινά είναι δημοκρατικό τους δικαίωμα αλλά στην πραγματικότητα είναι δείγμα εκφυλισμού της δημοκρατίας και μάλιστα στην γενέτειρα της δημοκρατίας η αποχή από τα κοινά τιμωρούνταν.Πάντα πρέπει να στηρίζουμε ένα πολιτικό κόμμα ακόμα και όταν κανένα δεν μας εκφράζει πλήρως και μέσω των πολιτικών μας προσπαθειών να προσπαθήσουμε να προβάλλουμε τις ιδέες μας. Στην ακραία περίπτωση που δε μας εκφράζει τίποτα  ούτε κατά ένα μικρό ποσοστό θα πρέπει να δημιουργούμε δικά μας πολιτικά κινήματα ώστε να είμαστε ενεργοί πολιτικά και όχι να απαξιώνουμε το σύστημα και να αδιαφορούμε για αυτό αφήνοντας ταις ευθύνες αλλά και τη δύναμη των αποφάσεων σε άλλους. Όλοι πρέπει να συμμετέχουμε στα κοινά  ώστε να δουλεύει σωστά η δημοκρατία. Αυτό δε σημαίνει μόνο τη συμμετοχή μας στην εκλογική διαδικασία. Σημαίνει την καθημερινή μας ενημέρωση για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση ώστε να είμαστε ενήμεροι για τα γεγονότα που επηρεάζουν τις ζωές μας και για τα οποία καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις άμεσα ή έμμεσα . Σημαίνει την καλλιέργεια του νου και του πνεύματος μας ώστε να αποκτούμε κριτική σκέψη και γνώσεις που θα μας βοηθούν να παίρνουμε  αποφάσεις με περισσότερο λογική βάση και όχι αυθαίρετα ή καθοδηγούμενοι από άλλους. Σημαίνει την προσπάθεια μας για  αυτο-οργανώση  έτσι ώστε να προσφέρουμε ενεργά έστω και σε τοπικό επίπεδο. Σημαίνει την συμμετοχή μας σε εκδηλώσεις που γίνονται για να στηρίξουν την δημοκρατία τον σεβασμό στους θεσμούς της αλλά και την καταγγελία πράξεων και συμπεριφορών αντιδημοκρατικών. Σημαίνει το χρέος μας να ενημερώσουμε τα παιδιά μας για το πως λειτουργεί και πως πρέπει να λειτουργεί η δημοκρατία ώστε να μην πέφτουν σε παγίδες. 

   Χωρίς τη συμμετοχή όλων η δημοκρατία πέφτει στα χέρια των λίγων  και έτσι μετατρέπεται σε αντιπροσωπευόμενη ολιγαρχία Πολλά από τα νοσηρά φαινόμενα  του σήμερα θα μπορούσαν να είχαν εκλείψει αν σκεφτόμασταν και δρούσαμε οι ίδιοι πιο δημοκρατικά.