Δημοκρατικές παρεξηγήσεις

    Πολλοί άνθρωποι σήμερα  βλέποντας την διαφθορά που επικρατεί στην κοινωνική  και πολιτική ζωή  θεωρούν ότι το πολίτευμα μας,  η δημοκρατία είναι αυτή που ευθύνεται για την κατάσταση αυτή. Δεν είναι μάλιστα λίγοι αυτοί που σε πολιτικές συζητήσεις καταλήγουν στο γνωστό: "Mας χρειάζεται μια χούντα" (!)

     Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί συνήθως δεν γνωρίζουν πως λειτουργεί πραγματικά  μια δημοκρατία. Μια από τις πιο κοινές παρεξηγήσεις είναι το "στη δημοκρατία  πρέπει να γίνεται ότι αποφασίζουν οι πολλοί"  Μπορεί η αρχή της πλειοψηφίας να είναι όντως μια βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι συνοδεύεται πάντα από την ανάγκη προστασίας  των μειοψηφιών. Έτσι για παράδειγμα δεν πρέπει να θεωρούμε δημοκρατική δυσλειτουργία το γεγονός ότι μια μειοψηφία -μια κοινωνική ομάδα δηλαδή ,γιατί κάθε κοινωνική ομάδα αποτελεί και μια μειοψηφία σε σχέση με το σύνολο της κοινωνίας- διεκδικεί τα δικαιώματά της  έστω κι αν π.χ. μπλοκάροντας έναν δρόμο φαίνεται να  πηγαίνει κόντρα στο συμφέρον της πλειοψηφίας! Το να μπορεί να διαμαρτυρηθεί η κάθε μειοψηφία (με τρόπο που όντως θα γίνει αντιληπτή η διαμαρτυρία της και όχι τυπικά) αλλά και να προστατευτούν τα δικαιώματά της είναι πρωταρχική παράμετρος της ειρηνικής συμβίωσης , της κοινωνικής δικαιοσύνης  αλλά και της ελευθερίας, έννοιες που συνδέονται άμεσα με την δημοκρατία.

     Από την άλλη πλευρά κάποιοι νομίζουν ότι η δημοκρατία προσφέρει την ελευθερία στον καθένα να κάνει ό,τι θέλει. Εδώ είναι γνωστό  το ότι η ελευθερία του καθενός στην δημοκρατία πρέπει να σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Οι νόμοι και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να καθορίζουν αυτά τα όρια και να εξετάζουν αν  τηρούνται. Έτσι για παράδειγμα σίγουρα οι γιατροί έχουν το δικαίωμα να απεργήσουν αλλά και οι ασθενείς τους δεν πρέπει να πεθάνουν (σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση ιεραρχώντας όμως το δικαίωμα στη ζωή πάνω από το δικαίωμα στην απεργία) ενώ από την άλλη το γεγονός ότι κάποια άτομα κλείνουν ένα δρόμο για να διαμαρτυρηθούν για μια απόφαση που θίγει τα εργασιακά τους δικαιώματα είναι σίγουρα πιο σημαντικό από την ενόχληση που προκαλούν στην κυκλοφορία. Σίγουρα είναι μια λεπτή ισορροπία  αλλά  για να έχουμε πραγματική ελευθερία και κοινωνική σταθερότητα πρέπει να προσπαθήσουμε να τη διατηρούμε.Όπως με όλα τα καλά αποτελέσματα όσο πιο σημαντικός είναι ο στόχος τόσο πιο επίμονα πρέπει να προσπαθεί κανείς.

      Μια άλλη παρανόηση σχετικά με την δημοκρατία είναι το ότι οι πολίτες είναι ίσοι σε όλα.Η δημοκρατία δηλώνει καθαρά ότι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο εκεί δηλαδή που όντως χρειάζεται να είναι. Αν πχ σε έναν εργασιακό χώρο  όλοι ήταν ίσοι σε όλα  δεν θα υπήρχε ιεραρχία. όλοι θα αμείβονταν το ίδιο ανεξάρτητα, της προσπάθειας που κατέβαλλαν, των δυνατοτήτων τους αλλά και των γνωστικών τους δυνατοτήτων σχετικά με το αντικείμενο της εργασίας τους. Έτσι ουσιαστικά κανένας δεν θα είχε κίνητρο να ξεχωρίσει και στην καλύτερη περίπτωση όλοι θα δούλευαν ώστε να προσεγγίσουν ένα μέτριο αποτέλεσμα που απλά θα τους συντηρούσε. Φανταστείτε ακόμα τι αποτέλεσμα θα είχε ένας παρόμοιος τρόπος σκέψης όσον αφορά στη διοίκηση ενός στρατιωτικού σώματος.  Το ότι έχουμε δημοκρατία δε σημαίνει λοιπόν αυτόματα ότι ο καθένας μπορεί να έχει λόγο για επιστημονικά θέματα  ή άλλου είδους θέματα  που απαιτούν εξειδίκευση ή να μη σέβεται την ιεραρχία οποιασδήποτε κοινωνικής ομάδας και τους θεσμούς. Η δημοκρατία απλά παρέχει το δικαίωμα στον οποιονδήποτε να φτάσει σε οποιαδήποτε θέση  αυτό δεν σημαίνει όμως πως βρίσκεται ήδη σε αυτή.Ο καθένας βέβαια έχει δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του για οποιοδήποτε θέμα  όχι όμως με τρόπο που ανατρέπει τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας , ή υποσκάπτοντας την οργάνωση μιας κοινωνικής δομής. 

       Πολλοί πιστεύουν επίσης πως η δημοκρατία πρέπει να προστατεύει τα δικαιώματά τους ΚΑΙ ΜΟΝΟ. Συχνά ακούμε "γιατί να παθαίνω ΕΓΩ το τάδε από το κράτος που είναι η δημοκρατία κλπ;" "γιατί να πληρώσω εγώ για τον μισθό του τάδε ενώ δεν χρησιμοποιώ την υπηρεσία που προσφέρει; " Στη δημοκρατία όμως "άρχει ο δήμος" και όχι το άτομο αυτό σημαίνει ότι η δημοκρατία λειτουργεί πρωτίστως με το σκεπτικό της κοινότητας-της κοινωνίας όπου ο καθένας επιτελεί διαφορετικό ρόλο αλλά όλοι πρέπει να συνεργάζονται και να αλληλοστηρίζονται ώστε να υπάρχει ευημερία, κοινωνική σταθερότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Στη δημοκρατία εγωιστικές σκέψεις και συμπεριφορές δεν χωράνε  ειδικά όταν στρέφονται εναντίον του κοινωνικού συνόλου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι ο καθένας μας σίγουρα είναι περιττός για κάποιον αλλά και απαραίτητος για κάποιον άλλον. Η κοινωνιική συμβίωση όμως δεν  πρέπει να αποτελεί ένα αλισβερίσι  χρησιμοτήτων αλλά να βασίζεται σε ουσιαστικες ανθρώπινες σχέσεις  στην αλληλεγγύη, τον αλληλοσεβασμό την συμπόνοια κ.α. ώστε να έχει ουσιαστικά θεμέλια και να μην στηρίζεται σε εφήμερα και ευμετάβλητα προσωπικά συμφέροντα.

      Τέλος η σημαντικότερη παρανόηση για την δημοκρατία είναι ότι αυτή λειτουργεί στον αυτόματο (!) Πολλοί πιστεύουν  πως η αποχή από τα κοινά είναι δημοκρατικό τους δικαίωμα αλλά στην πραγματικότητα είναι δείγμα εκφυλισμού της δημοκρατίας και μάλιστα στην γενέτειρα της δημοκρατίας η αποχή από τα κοινά τιμωρούνταν.Πάντα πρέπει να στηρίζουμε ένα πολιτικό κόμμα ακόμα και όταν κανένα δεν μας εκφράζει πλήρως και μέσω των πολιτικών μας προσπαθειών να προσπαθήσουμε να προβάλλουμε τις ιδέες μας. Στην ακραία περίπτωση που δε μας εκφράζει τίποτα  ούτε κατά ένα μικρό ποσοστό θα πρέπει να δημιουργούμε δικά μας πολιτικά κινήματα ώστε να είμαστε ενεργοί πολιτικά και όχι να απαξιώνουμε το σύστημα και να αδιαφορούμε για αυτό αφήνοντας ταις ευθύνες αλλά και τη δύναμη των αποφάσεων σε άλλους. Όλοι πρέπει να συμμετέχουμε στα κοινά  ώστε να δουλεύει σωστά η δημοκρατία. Αυτό δε σημαίνει μόνο τη συμμετοχή μας στην εκλογική διαδικασία. Σημαίνει την καθημερινή μας ενημέρωση για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση ώστε να είμαστε ενήμεροι για τα γεγονότα που επηρεάζουν τις ζωές μας και για τα οποία καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις άμεσα ή έμμεσα . Σημαίνει την καλλιέργεια του νου και του πνεύματος μας ώστε να αποκτούμε κριτική σκέψη και γνώσεις που θα μας βοηθούν να παίρνουμε  αποφάσεις με περισσότερο λογική βάση και όχι αυθαίρετα ή καθοδηγούμενοι από άλλους. Σημαίνει την προσπάθεια μας για  αυτο-οργανώση  έτσι ώστε να προσφέρουμε ενεργά έστω και σε τοπικό επίπεδο. Σημαίνει την συμμετοχή μας σε εκδηλώσεις που γίνονται για να στηρίξουν την δημοκρατία τον σεβασμό στους θεσμούς της αλλά και την καταγγελία πράξεων και συμπεριφορών αντιδημοκρατικών. Σημαίνει το χρέος μας να ενημερώσουμε τα παιδιά μας για το πως λειτουργεί και πως πρέπει να λειτουργεί η δημοκρατία ώστε να μην πέφτουν σε παγίδες. 

   Χωρίς τη συμμετοχή όλων η δημοκρατία πέφτει στα χέρια των λίγων  και έτσι μετατρέπεται σε αντιπροσωπευόμενη ολιγαρχία Πολλά από τα νοσηρά φαινόμενα  του σήμερα θα μπορούσαν να είχαν εκλείψει αν σκεφτόμασταν και δρούσαμε οι ίδιοι πιο δημοκρατικά.