Βία και αγώνας

http://www.marxists.org/ellinika/archive/luxembourg/1902/14/05/violence.htm

     Είναι τελικά δικαιολογημένη  η βία; Ακόμα και όταν έχει την πρόφαση  ότι γίνεται για έναν δίκαιο σκοπό;  Για να το εξετάσουμε αυτό πιστεύω θα πρέπει να αναλύσουμε τόσο το αν η βία είναι ηθική  σαν πράξη αλλά και το αν είναι νόμιμη.

     Σίγουρα το να ασκείς βία σε κάποιον δεν είναι ηθικό. Είτε είναι  λεκτική είτε  σωματική  η βία βλάπτει τον άνθρωπο, του προκαλεί  φόβο τον υποτάσσει και φυσικά μπορεί να του προκαλέσει και σωματικές βλάβες ακόμα και θάνατο.Είναι νομίζω σαφές ότι η αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων δεν βασίζεται σε τίποτα από τα παραπάνω.  Όμως το παραπάνω άρθρο μιλάει για  δικαίωμα χρήσης της βίας από τον άνθρωπο, σε περίπτωση που ήδη η αντίπαλη πλευρά προβαίνει στη χρήση βίας. Γίνεται δηλαδή λόγος για το δικαίωμα χρήσης της βίας σαν άμυνα απέναντι στη βία.   Εδώ σίγουρα υπάρχει μια  δικαιολόγηση της βίας αφού χρησιμοποιείται σαν άμυνα. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης  είναι άλλωστε το δυνατότερο ένστικτο του ανθρώπου και η ανθρώπινη ζωή μια από τις μεγαλύτερες αξίες του. Είναι λοιπόν φυσικό και ηθικό να χρησιμοποιήσει και τη βία ακόμα ο άνθρωπος όταν γίνεται και ο ίδιος θύμα βίας. 

     Το θέμα της νομιμότητας καλύπτεται επαρκώς στο σύνδεσμο που παραθέτω, αλλά σαν παράδειγμα μπορώ να δώσω το γεγονός ότι οι αγωνιστές του 1821  τεχνικά ήταν παράνομοι αφού επαναστατούσαν κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας όπως άλλωστε τεχνικά ήταν παράνομοι και οι αγωνιστές της αντίστασης. Η νομιμότητα δηλαδή  έχει σίγουρα να κάνει και με το ποιος  νομοθετεί και πολύ περισσότερο με το αν έχει την  λαϊκή συναίνεση να το κάνει. 

          Εδώ είναι που το θέμα γίνεται και πιο πολύπλοκο. Σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία όπως η δική μας,  η εκλεγμένη κυβέρνηση  (εφόσον δεν έχει γίνει κάποια νοθεία στο εκλογικό αποτέλεσμα) έχει σίγουρα την λαϊκή συναίνεση για να νομοθετήσει. Σε αυτή την περίπτωση η χρήση βίας για να δείξει κάποιος την αντίθεση του είναι κατακριτέα για 2 βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι βιαιοπραγώντας απέναντι σε μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση  δείχνουμε ότι δε σεβόμαστε το εκλογικό αποτέλεσμα δε σεβόμαστε την δημοκρατία- δε σεβόμαστε την αρχή της πλειοψηφίας. Όσο δίκιο κι αν νιώθει ότι κάποιος έχει δεν πρέπει να ξεχνά ότι το ίδιο δίκιο νιώθει κι αυτός που έχει την αντίθετη άποψη. Πάντα θα υπάρχει διαφορά στις απόψεις και πάντα η λύση θα πρέπει να δίνεται μέσω της δημοκρατίας διαφορετικά θα έχουμε αέναες συγκρούσεις με στόχο την επικράτηση της κάθε άποψης. Βέβαια κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι η γνώμη του κόσμου μπορεί να διαμορφωθεί να καθοδηγηθεί και να επηρεαστεί ακόμα και με πλάγιες μεθόδους. Σίγουρα αυτό ισχύει όμως η δημοκρατία σαν σύστημα δίνει τις ίδιες δυνατότητες σε όλους. Για παράδειγμα το ότι η μια πλευρά μπορεί να φόβισε τους πολίτες σημαίνει ότι η άλλη δεν τους ενημέρωσε επαρκώς  ώστε να φανεί ότι ο φόβος ήταν ανυπόστατος. Το  ότι έχεις δίκιο σε ένα θέμα αλλά δεν μπόρεσες να πείσεις τον λαό δεν σου δίνει το δικαίωμα να καταφεύγεις στην βία. (Σίγουρα όλοι έχουμε μια καλή ιδέα για την οποία δεν μπορούμε να πείσουμε την πλειοψηφία του κόσμου!)

            Βέβαια εδώ πρέπει να σημειώσουμε  το ότι μόνο η χρήση βίας  είναι κατακριτέα. Από κει και πέρα όλα τα άλλα μέσα  (απεργίες,διαδηλώσεις,πορείες,κοινοβουλευτικός αγώνας, καμπάνιες ενημέρωσης, ανοιχτές συζητήσεις)  είναι απολύτως θεμιτά μέσα  και για αυτό άλλωστε προβλέπονται και από το δημοκρατικό πολίτευμα. Μόνο όταν  το επίσημο κράτος προσπαθεί να στερήσει τα νόμιμα μέσα διαμαρτυρίας από τον πολίτη, άμεσα (πχ με ένα νόμο που απαγορεύει τις διαδηλώσεις!-αδύνατο να συμβεί!) ή έμμεσα (ρίχνοντας χημικά για να διαλύσει μια μικρή  ομάδα "άγνωστων κουκουλοφόρων" που παρείσφρησε  σε μια ειρηνική πορεία πολιτών αδιαφορώντας για το γεγονός ότι αυτό θα διαλύσει και την κανονική νόμιμη συγκέντρωση - τακτική που ακολουθείται συχνά!) τότε και μόνο τότε δικαιολογείται η χρήση βίας σαν προσπάθεια προστασίας των νόμιμων τρόπων αντίδρασης του πολίτη.

              Ο 2ος λόγος που η βία σαν μέσο αγώνα ακόμα και για έναν δίκαιο σκοπό  είναι κατακριτέα είναι το γεγονός ότι σαν πράξη η βία αμαυρώνει την ίδια την ιδέα του αγώνα. Ποιος θα ήθελε για παράδειγμα  μια δημοκρατία που θα λειτουργούσε τέλεια επειδή όλοι οι αντιφρονούντες θα είχαν σφαγιαστεί ή εκδιωχθεί στο όνομα της δημοκρατίας; Και στην τελική ποιος αποφασίζει στο σε ποιον πρέπει να χρησιμοποιήσουμε βία και σε ποιον όχι; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια κοινωνία αποτελείται από διάφορα άτομα. Είναι φυσικό οι νέοι να είναι πιο αγωνιστικοί πιο θερμόαιμοι και πιο "διατεθειμένοι" να προχωρήσουν σε πράξεις βίας αν νομίζουν/πειστούν ότι αυτό χρειάζεται. Μεγαλύτεροι άνθρωποι όμως που μπορεί να συμφωνούν με την ιδέα ενός αγώνα  θα καταδικάσουν την χρήση βίας  και ίσως μάλιστα η χρήση βίας  να τους ξενίσει και να τους απομακρύνει από ολόκληρη την ιδέα του αγώνα γενικότερα. Έτσι η βία  απομακρύνει υποστηρικτές  του σκοπού ενός κατά τα άλλα δίκαιου αγώνα  και παράλληλα δίνει  και άλλοθι στην αντίπαλη πλευρά η οποία θα σπεύσει να πει ότι υποστηρίζει τη νομιμότητα.

                 Η βία λοιπόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σαν έσχατο μέσο  αφού  έχει προηγηθεί χρήση βίας από την αντίπαλη πλευρά και εφόσον έχουν εξαντληθεί τα νόμιμα δημοκρατικά μέσα αντίδρασης. Όταν δεν έχουν συμβεί αυτά, τα καλέσματα για χρήση βίας σαν μορφή αγώνα απλά τρομοκρατούν τον απλό πολίτη που είτε λόγω ηλικίας είτε για άλλους λόγους δεν μπορεί να αγωνιστεί τόσο έντονα και αμαυρώνουν την ιδέα για την οποία γίνεται ο όποιος αγώνας. Χρέος του ενεργού πολίτη είναι να μετατρέψει την αγωνιστικότητα του όχι σε πράξεις βίας αλλά σε αγώνα για  την ενημέρωση των συμπολιτών του για το δίκιο των ιδεών του ώστε να φέρει την αλλαγή  που επιθυμεί δημοκρατικά διαφορετικά δεν θα διαφέρει και τόσο από αυτούς τους οποίους υποστήριζει πως αντιμάχεται.