Θεσμοί και πρόσωπα
http://ksipnistere.blogspot.gr/2011/06/blog-post_1024.html
http://ksipnistere.blogspot.gr/2011/06/blog-post_1024.html
Το παραπάνω άρθρο επισημαίνει την ειδοποιό διαφορά μεταξύ του θεσμού και του προσώπου που τον αντιπροσωπεύει. Με λίγα λόγια τα πρόσωπα δεν ταυτίζονται με τον θεσμό απλά τον αντιπροσωπεύουν. Αν δεν αντιπροσωπεύεται σωστά ο θεσμός δεν σημαίνει ότι είναι λάθος σαν θεσμός αλλά ότι παρερμηνεύεται ή ακόμα χειρότερα παραποιείται από τον αντιπρόσωπο του.
Δυστυχώς σήμερα αυτή η διαφορά δεν γίνεται κατανοητή από όλους. Συχνά ακούγεται το σύνθημα "να καεί το ... η βουλή" ακόμα και από απλούς πολίτες που βέβαια έχουν κάθε δίκιο να διαμαρτύρονται για τη σημερινή δύσκολη οικονομική και κοινωνική κατάσταση. Όμως άλλο το να διαμαρτύρεσαι επειδή η δημοκρατία δεν εφαρμόζεται σωστά στη χώρα σου και άλλο το να ζητάς την κατάλυση της δημοκρατίας. Καλώς ή κακώς (για μένα καλώς!) η δημοκρατία με τα όποια ελαττώματα και ατέλειες της, είναι γενικά αποδεκτή ως το καλύτερο δυνατό πολίτευμα αφού προσανατολίζεται στο να εκφράζεται η γνώμη των πολιτών για την διακυβέρνηση τους με βάση την αρχή της πλειοψηφίας και ταυτόχρονα προστατεύει και τις μειοψηφίες.
Συχνά σήμερα βλέπει κανείς στο δρόμο ασπρόμαυρες αφίσες αναρχικών με συνθήματα που λένε " η δημοκρατία απέτυχε καιρός να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας" αλλά και από την άλλη πλευρά το γνωστό " αυτό που χρειάζεται είναι να γίνει μια χούντα". Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις αποτελούν απευθείας επίθεση στους θεσμούς και όχι στα πρόσωπα που παραποίησαν το νόημα των θεσμών και για αυτό είναι ανεύθυνες αλλά και επικίνδυνες. Γιατί έστω ότι καίμε την βουλή και γινόμαστε "αυτοδιαχειριζόμενοι" όπως π.χ. υποστηρίζουν οι αναρχικοί. Θα λυθεί κάποιο πρόβλημα? 'Η μήπως χωρίς την προστασία των νόμων και των θεσμών ενός κράτους ο άνθρωπος απλά θα επιστρέψει στην εφαρμογή του δίκαιου του ισχυρότερου και μάλιστα στην πιο ακραία και πρωτόγονη του μορφή? Αντίστοιχα για αυτούς που ζητάνε μια χούντα ένα απολυταρχικό πολίτευμα δηλαδή, ποιος από αυτούς μπορεί να μας εγγυηθεί ότι οι κυβερνώντες σε ένα τέτοιο πολίτευμα θα τα κάνουν όλα τέλεια (άνθρωποι δεν θα είναι κι αυτοί?) και επιπλέον ότι δεν θα παρασυρθούν (ακόμα και αν έχουν τις καλύτερες προθέσεις) από το γεγονός ότι θα έχουν την απόλυτη δύναμη κι εξουσία να κάνουν ό,τι θέλουν (το ότι η απόλυτη εξουσία διαφθείρει άλλωστε δεν νομίζω να το λένε τυχαία)
Επομένως το να συγχέουμε τα πρόσωπα με τους θεσμούς οδηγεί συνήθως σε επίθεση κατά των θεσμών χωρίς μάλιστα τις περισσότερες φορές να δίνεται και μια βιώσιμη εναλλακτική ως αντίβαρο των καταργηθέντων θεσμών. Υπάρχει όμως και ένα ακόμα πρόβλημα που είναι αρκετά σημαντικό όταν γίνεται σύγχυση προσώπων και θεσμών. Συχνά οι άνθρωποι πιστεύοντας πως ένας θεσμός συνδέεται με το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί, αποφεύγει να κάνει το καθήκον του απέναντι στο θεσμό με τη λογική ότι δεν σέβεται το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί. Για παράδειγμα συχνά ακούμε : " τι θα πληρώσω φόρους στους κλέφτες? ", " θα πάω στο στρατό να υπηρετώ τους καραβανάδες?", " θα είμαι καλός χριστιανός ενώ οι παπάδες οι ίδιοι δεν τηρούν αυτά που λένε? " και διάφορα άλλα λιγότερο και περισσότερο επικίνδυνα.
Έτσι διαταράσσεται η κοινωνική συνοχή καθώς κάποιοι υπακούν στους θεσμούς και κάποιοι άλλοι επιλέγουν να μην υπακούσουν "στα σημεία που δεν τους αρέσουν". Επιπλέον ενθαρρύνεται η αδιαφορία και ο ωχαδερφισμός ως προς τις υποχρεώσεις των πολιτών απέναντι στο κράτος αφού παρέχεται στον πολίτη το άλλοθι "επειδή δεν μου αρέσει αυτός που έχει νομοθετήσει μια κατάσταση που είναι υποχρεωτική για όλους εγώ κρίνω ότι μπορώ να παραβώ τον νόμο και να συνεχίσω να ζω με τις ίδιες συνθήκες που ζουν και αυτοί που όντως τον τηρούν" Σίγουρα όταν δεν μας αρέσει ένα πρόσωπο ακόμα κι ένας θεσμός, έχουμε το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούμε αλλά όχι το δικαίωμα να παρανομήσουμε. Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι συχνά η επιλογή του να παρανομήσει κάποιος απέναντι σε ένα θεσμό επειδή δεν του αρέσει το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί, εκτοπίζει την άλλη του επιλογή που είναι να αγωνιστεί σαν πολίτης μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες που προβλέπονται από τον ίδιο τον θεσμό ώστε να αλλάξει την κατάσταση. Το πιο συχνό παράδειγμα σε αυτό είναι η αποχή στις εκλογές. Όπως γνωρίζουμε η αποχή από την ψηφοφορία είναι παράνομη. Όμως κι εκεί πολλοί λένε: " τι θα πάω να ψηφίζω ανίκανους πολιτικούς?" Έτσι όμως δεν μπαίνουν στην διαδικασία να πολιτευτούν οι ίδιοι και να δημιουργήσουν έναν κομματικό σχηματισμό που να τους εκπροσωπεί και να μπορέσει να παλέψει για τα συμφέροντα τους. Και αν σκεφτεί κανείς ότι στις τελευταίες εκλογές το ποσοστό της αποχής ήταν μεγαλύτερο από αυτό που πήρε το πρώτο κόμμα τότε καταλαβαίνουμε ότι το γεγονός αυτό είναι ανησυχητικό.
Οι θεσμοί παρέχουν στον πολίτη όλους τους μηχανισμούς που χρειάζεται για να αλλάξει ή να μεταρρυθμίσει και τους ίδιους τους θεσμούς (τουλάχιστον σε μια τυπική δημοκρατία). Επομένως η κατάργηση ή η απαξίωση τους δεν έχει νόημα. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι οι θεσμοί δεν είναι κάτι απροσπέλαστο που μας επιβλήθηκε ξαφνικά αλλά αποτελούν ανθρώπινα δημιουργήματα που σχεδιάστηκαν με βάση την ανάγκη του ανθρώπου να ζει καλύτερα.(Για αυτό και οι ίδιοι τις περισσότερες φορές προβλέπουν και την δυνατότητα τροποποίησης τους) Από κει και πέρα ακόμα πιο εύκολο είναι να αλλάξει κανείς τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους θεσμούς.Χωρίς όμως θεσμούς και νόμους που διέπουν την συμπεριφορά μας μέσα σε μια κοινωνία η κοινωνική ειρήνη ,ασφάλεια και συνοχή θα αποτελέσουν παρελθόν. Η κατάσταση αυτή δεν διαφέρει από αυτή που επιθυμούν όσοι διαστρέφουν τους θεσμούς και το ρόλο τους προς ώφελος τους και αυτοί δεν είναι άλλοι από τους ανάξιους εκπρόσωπους των θεσμών που όλοι θα έπρεπε να απεχθανόμαστε. Χρέος του ενεργού πολίτη δεν είναι να μετατρέπει την δίκαιη αγανάκτηση του σε βία, παρανομία,αδιαφορία ή σε μίμηση της συμπεριφοράς που τον έκανε να αγανακτήσει "πχ με κλέβει το κράτος το κλέβω κι εγώ" με πρόσχημα τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους θεσμούς, αλλά να τη μετατρέπει σε γόνιμο και νόμιμο αγώνα για πραγματικές αλλαγές που θα βοηθήσουν στη σωστή λειτουργία των θεσμών.
Επομένως το να συγχέουμε τα πρόσωπα με τους θεσμούς οδηγεί συνήθως σε επίθεση κατά των θεσμών χωρίς μάλιστα τις περισσότερες φορές να δίνεται και μια βιώσιμη εναλλακτική ως αντίβαρο των καταργηθέντων θεσμών. Υπάρχει όμως και ένα ακόμα πρόβλημα που είναι αρκετά σημαντικό όταν γίνεται σύγχυση προσώπων και θεσμών. Συχνά οι άνθρωποι πιστεύοντας πως ένας θεσμός συνδέεται με το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί, αποφεύγει να κάνει το καθήκον του απέναντι στο θεσμό με τη λογική ότι δεν σέβεται το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί. Για παράδειγμα συχνά ακούμε : " τι θα πληρώσω φόρους στους κλέφτες? ", " θα πάω στο στρατό να υπηρετώ τους καραβανάδες?", " θα είμαι καλός χριστιανός ενώ οι παπάδες οι ίδιοι δεν τηρούν αυτά που λένε? " και διάφορα άλλα λιγότερο και περισσότερο επικίνδυνα.
Έτσι διαταράσσεται η κοινωνική συνοχή καθώς κάποιοι υπακούν στους θεσμούς και κάποιοι άλλοι επιλέγουν να μην υπακούσουν "στα σημεία που δεν τους αρέσουν". Επιπλέον ενθαρρύνεται η αδιαφορία και ο ωχαδερφισμός ως προς τις υποχρεώσεις των πολιτών απέναντι στο κράτος αφού παρέχεται στον πολίτη το άλλοθι "επειδή δεν μου αρέσει αυτός που έχει νομοθετήσει μια κατάσταση που είναι υποχρεωτική για όλους εγώ κρίνω ότι μπορώ να παραβώ τον νόμο και να συνεχίσω να ζω με τις ίδιες συνθήκες που ζουν και αυτοί που όντως τον τηρούν" Σίγουρα όταν δεν μας αρέσει ένα πρόσωπο ακόμα κι ένας θεσμός, έχουμε το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούμε αλλά όχι το δικαίωμα να παρανομήσουμε. Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι συχνά η επιλογή του να παρανομήσει κάποιος απέναντι σε ένα θεσμό επειδή δεν του αρέσει το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί, εκτοπίζει την άλλη του επιλογή που είναι να αγωνιστεί σαν πολίτης μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες που προβλέπονται από τον ίδιο τον θεσμό ώστε να αλλάξει την κατάσταση. Το πιο συχνό παράδειγμα σε αυτό είναι η αποχή στις εκλογές. Όπως γνωρίζουμε η αποχή από την ψηφοφορία είναι παράνομη. Όμως κι εκεί πολλοί λένε: " τι θα πάω να ψηφίζω ανίκανους πολιτικούς?" Έτσι όμως δεν μπαίνουν στην διαδικασία να πολιτευτούν οι ίδιοι και να δημιουργήσουν έναν κομματικό σχηματισμό που να τους εκπροσωπεί και να μπορέσει να παλέψει για τα συμφέροντα τους. Και αν σκεφτεί κανείς ότι στις τελευταίες εκλογές το ποσοστό της αποχής ήταν μεγαλύτερο από αυτό που πήρε το πρώτο κόμμα τότε καταλαβαίνουμε ότι το γεγονός αυτό είναι ανησυχητικό.
Οι θεσμοί παρέχουν στον πολίτη όλους τους μηχανισμούς που χρειάζεται για να αλλάξει ή να μεταρρυθμίσει και τους ίδιους τους θεσμούς (τουλάχιστον σε μια τυπική δημοκρατία). Επομένως η κατάργηση ή η απαξίωση τους δεν έχει νόημα. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι οι θεσμοί δεν είναι κάτι απροσπέλαστο που μας επιβλήθηκε ξαφνικά αλλά αποτελούν ανθρώπινα δημιουργήματα που σχεδιάστηκαν με βάση την ανάγκη του ανθρώπου να ζει καλύτερα.(Για αυτό και οι ίδιοι τις περισσότερες φορές προβλέπουν και την δυνατότητα τροποποίησης τους) Από κει και πέρα ακόμα πιο εύκολο είναι να αλλάξει κανείς τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους θεσμούς.Χωρίς όμως θεσμούς και νόμους που διέπουν την συμπεριφορά μας μέσα σε μια κοινωνία η κοινωνική ειρήνη ,ασφάλεια και συνοχή θα αποτελέσουν παρελθόν. Η κατάσταση αυτή δεν διαφέρει από αυτή που επιθυμούν όσοι διαστρέφουν τους θεσμούς και το ρόλο τους προς ώφελος τους και αυτοί δεν είναι άλλοι από τους ανάξιους εκπρόσωπους των θεσμών που όλοι θα έπρεπε να απεχθανόμαστε. Χρέος του ενεργού πολίτη δεν είναι να μετατρέπει την δίκαιη αγανάκτηση του σε βία, παρανομία,αδιαφορία ή σε μίμηση της συμπεριφοράς που τον έκανε να αγανακτήσει "πχ με κλέβει το κράτος το κλέβω κι εγώ" με πρόσχημα τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους θεσμούς, αλλά να τη μετατρέπει σε γόνιμο και νόμιμο αγώνα για πραγματικές αλλαγές που θα βοηθήσουν στη σωστή λειτουργία των θεσμών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου